Cách đây 71 năm, vào ngày 13/5/1953, Phòng Quản lý ngoại kiều, Phòng Công an biên phòng trực thuộc Vụ Trị an hành chính, là tiền thân Cục Quản lý xuất nhập cảnh được thành lập theo Nghị định số 74 của Thứ Bộ Công an quy định về tổ chức của Thứ Bộ và Công an các địa phương. Từ đó đến nay, qua nhiều giai đoạn trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh luôn không ngừng phấn đấu, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được nhân dân, Đảng, Nhà nước, lãnh đạo Bộ Công an giao phó.

Cán bộ, chiến sĩ lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh tham dự Lễ báo công dâng Bác 

Khi mới được thành lập, Phòng Quản lý ngoại kiều được biên chế 02 cán bộ, Phòng Công an biên phòng được biên chế 06 cán bộ, được giao thực hiện nhiệm vụ quản lý, làm thủ tục đưa hơn 100 binh lính, sĩ quan Nhật đã rã ngũ sau khi Nhật đầu hàng đồng minh trở về Nhật an toàn. Lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh đã có được những kinh nghiệm đầu tiên về công tác quản lý người nước ngoài. 

* Giai đoạn 1953 - 1975, lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh tổ chức tốt công tác quản lý ngoại kiều, góp phần giữ vững an ninh, phục vụ công cuộc xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đóng góp vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. 

Sau khi tiếp quản Thủ đô Hà Nội tháng 10/1954, yêu cầu quản lý ngoại kiều đòi hỏi cấp thiết, lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh đã tham mưu ban hành nhiều quy định như: Thể lệ tạm thời về ngoại kiều xin xuất cảnh, Nghị định số 286-TTg ngày 31/7/1959 quy định thể lệ đăng ký những người ngoại quốc đến nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Nghị định số 207-CP về thể lệ đối với phóng viên nước ngoài; Thông tri số 46-TT/TW của Ban Bí thư Trung ương đối với giáo sĩ ngoại quốc. Trong giai đoạn này, lãnh đạo Bộ Công an đánh giá công tác quản lý người nước ngoài không còn bó hẹp trong phạm vi công tác ngoại kiều và không đơn thuần là công tác quản lý hành chính, mà trực tiếp phục vụ công tác phản gián. Đầu tháng 01/1955, có gần 10.000 người thuộc 16 quốc tịch đã đăng ký ngoại kiều. Ngày 11/9/1958, Bộ Công an đã phối hợp với Ban Tôn giáo - Dân vận Trung ương thực hiện kế hoạch trục xuất số giáo sĩ nước ngoài có hoạt động phức tạp về nước. Tháng 11/1960, đã bắt và xử lý số đối tượng người Trung Quốc nhập cảnh trái phép Việt Nam có các hoạt động xâm phạm an ninh, trật tự của Việt Nam. Đây là những công việc rất mới vào thời điểm bấy giờ.

* Giai đoạn 1976 - 1995, lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa 

Ngay sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh đã tiếp quản trụ sở Sở Ngoại kiều của chế độ cũ; thực hiện đăng ký, quản lý hàng trăm nghìn người nước ngoài còn kẹt lại; làm thủ tục xuất cảnh cho ngoại kiều; trục xuất khâm xứ Tòa thánh Vatican và số giáo sĩ nước ngoài có hoạt động chống chính quyền cách mạng… Cũng trong giai đoạn này, lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh đã phối hợp giải quyết vụ tàu “Thương Tín 1” (1975 - 1976), ngăn chặn âm mưu của các thế lực thù địch đẩy hàng nghìn người Việt Nam di tản về nước để gây bất ổn về an ninh, trật tự; đấu tranh làm thất bại âm mưu kích động người Hoa “chạy ra nước ngoài” góp phần bảo đảm an ninh và làm trong sạch địa bàn trong nước. Một trong những thành tích nổi bật khác của lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh thời kỳ này là kiên trì đàm phán, vận động các tổ chức quốc tế và các nước ủng hộ, giúp đỡ, yêu cầu Mỹ phải chịu trách nhiệm về hậu quả chiến tranh, thúc đẩy các chương trình xuất cảnh tiến triển tốt, tranh thủ được sự đồng tình của dư luận quốc tế, góp phần giải quyết những khó khăn cho nền kinh tế - xã hội của đất nước.

* Giai đoạn 1996 đến nay, lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh phục vụ đắc lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và góp phần bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Trong công tác xây dựng pháp luật, lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh đã tham mưu ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật cụ thể hóa chủ trương mở cửa, hội nhập, thể hiện sự đổi mới mạnh mẽ chính sách về xuất nhập cảnh, như: Nghị định số 05/2000/NĐ-CP ngày 03/3/2000 của Chính phủ về xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam; Pháp lệnh Nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam năm 2000; Nghị định số 136/2007/NĐ-CP ngày 17/8/2007 của Chính phủ về xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam; Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam năm 2014 (sửa đổi bổ sung năm 2019). Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam năm 2019. Đặc biệt, tháng 10/2023, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam và Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam. Luật có hiệu lực vào thời điểm cuối năm 2023 đã góp phần đáng kể trong thu hút đầu tư, du lịch, phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

Cán bộ chiến sĩ lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh chụp ảnh lưu niệm

tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội

Lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh không ngừng nâng cao hiệu quả công tác cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng khoa học công nghệ, tạo được nhiều bước đột phá với việc triển khai cấp hộ chiếu điện tử cho công dân Việt Nam, mở rộng cấp thị thực điện tử cho người nước ngoài và triển khai cổng kiểm soát tự động tại cửa khẩu. Kết quả cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực xuất nhập cảnh đã được các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước ghi nhận và đánh giá cao về tính minh bạch, chuyên nghiệp, hiện đại, thuận lợi, dễ dàng cho công dân Việt Nam và người nước ngoài. 

Lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh đóng góp tích cực vào nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; từng bước đổi mới tư duy, triển khai công tác quản lý xuất nhập cảnh trong tổng thể các biện pháp nghiệp vụ bảo đảm an ninh quốc gia. Qua triển khai công tác xét duyệt nhân sự nhập cảnh, kiểm soát ở cửa khẩu hàng không quốc tế và tiếp nhận người hồi hương từ các nước trở về, lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh đã phát hiện, phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ đấu tranh hàng nghìn đối tượng thuộc các tổ chức phản động nhập cảnh về nước hoạt động chống phá cách mạng; phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh xử lý hàng chục nghìn người xuất nhập cảnh trái phép.

Lễ trao giải thưởng vinh danh 10 gương mặt trẻ

quản lý xuất nhập cảnh tiêu biểu lần thứ nhất năm 2024

Ghi nhận thành tích và những đóng góp to lớn vào sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, Đảng và Nhà nước đã trao tặng Cục Quản lý xuất nhập cảnh và các đơn vị trực thuộc nhiều phần thưởng cao quý: 01 Huân chương Hồ Chí Minh; 01 Danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; 01 Huân chương Quân công hạng Nhất; 04 Huân chương Chiến công hạng Nhất: 03 Huân chương Chiến công hạng Nhì; 01 Huân chương Chiến công hạng Ba; 01 Huân chương Lao động hạng Ba; 03 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc. Hàng trăm lượt cán bộ, chiến sĩ đạt thành tích xuất sắc được tặng thưởng Huân chương, Bằng khen các loại. Đặc biệt, năm 2023, trong dịp Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày thành lập, lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh đã được Thủ tướng Chính phủ tặng bức trướng với dòng chữ: Lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh Công an nhân dân Việt Nam: Chuyên nghiệp, thân thiện, vì nhân dân phục vụ. Đây là phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà nước và Bộ Công an đối với toàn thể cán bộ, chiến sĩ lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh.

Đã thành truyền thống, ngày 13/5 hằng năm là ngày kỷ niệm Ngày thành lập lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh và cũng là ngày các thế hệ cán bộ, chiến sĩ lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh cùng nhau ôn lại những truyền thống tốt đẹp, những thành tựu đáng tự hào, đây là động lực to lớn để mỗi cán bộ, chiến sĩ hôm nay và mai sau không ngừng phấn đấu, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, xứng đáng với Danh hiệu đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân./. 

Đăng Nguyên - Tuyên truyền